بررسی ارتباط بین سطح سرمی (crp)c-reactive protein با اختلالات خواب در بیماران تحت همودیالیز مزمن

زمینه و هدف: یکی از مشکلات عمده بیماران تحت همودیالیز مزمن، اختلالات خواب می باشد. در مطالعات پژوهشگران طی سالهای اخیر، ارتباط بین اختلالات خواب در این بیماران با افزایش سن، جنسیت مؤنث، شیفت صبح همودیالیز و افزایش طول مدت از شروع همودیالیز به اثبات رسیده است. همچنیـــن اختلالات خواب در ایــن بیماران با تشدید بیماری های قلبی ـ عروقی و احتمال عفونــت همــراه بــوده است. از طرفی پروسه های التهابی نقــش مهمی در عوارض حاصل از بیماری کلیوی در بیماران تحت همودیالیز مزمــن ایفا می کنند و یکــی از شاخصه های آنها، افزایــش پروتئین های فاز حاد و از آن جمله crp (c-reactive protein) می باشد که با تشدید آترواسکلروز، سوء تغذیه وابسته به پروتئین و مشکلات قلبی ـ عروقی همراه می باشد. هدف از این طرح تحقیقاتی، بررسی ارتباط بین سطح سرمی crp و اختلالات خواب در بیماران تحت همودیالیز مزمن می باشد که در این رابطه تاکنون مطالعه ای در داخل و یا خارج ایران انجام نشده است. روش بررسی: این مطالعه مقطعی ـ تحلیلی(analytical cross-sectional) بر روی 158 بیمار تحت همودیالیز مزمن تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی ایران که حداقل 6 ماه از شروع همودیالیزشان می گذشت و هفته ای 3 بار و هر بار بین 5/3 تا 4 ساعت همودیالیز می شدند، انجام گرفت. از این بیماران طبق پرسشنامه معتبر psi(modified post sleep inventory) سؤالاتی در زمینه اختلالات خواب به 3 فرم اختلال خواب در شروع به خواب رفتن، حین خوابیدن و موقع بیدار شدن از خواب، پرسیده شد و شدت این اختلالات نمره دهی گردید و همزمان از خون محیطی آنان جهت نمونه کمی crp نمونه گیری گردید. اطلاعات بدست آمده توسط نرم افزار آماری spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: این مطالعه نشان داد که ارتباط آماری معنی داری بین سطح سرمی crp و اختلالات خواب به طور کلی برقرار است(016/0=p و 191/0=rs) که با تفکیک جنسی در زنان، این ارتباط نسبت به مردان چشمگیرتر بود. همچنین سطح سرمی crp در افرادی که مدت بیش از 48 ماه از همودیالیزشان می گذشت با اختلالات خواب ارتباط مستقیم داشت(001/0=p و 364/0=rs) و با فرم اختلال خواب در حین خوابیدن(psi2) این بیماران نیز، رابطه معنی داری برقرار کرد(002/0=p و 249/0=rs)، در حالی که رده های سنی بیماران و فرمهای دیگر اختلالات خواب، ارتباط آماری معنی داری با crp نداشتند. نتیجه گیری: به نظر می رسد با توجه به نتایج بدست آمده، پیشنهاد جهت معطوف کردن توجه پژوهشگران به امر درمان ضدالتهابی جهت مشکل اختلال خواب بیماران تحت همودیالیز مزمن، امری معقول و منطقی باشد.